-
zaloguj się
menuZaloguj się
Jakub Wiech: Podstawowym źródłem zanieczyszczenia powietrza jest niska emisja
W ocenie Światowej Organizacji Zdrowia zanieczyszczenie powietrza to jedno z największych zagrożeń dla zdrowia w krajach Unii Europejskiej. Mimo upływu lat i włożonego wysiłku, smog ciągle jest uciążliwym zjawiskiem w wielu państwach. W Polsce jednym z najbardziej zanieczyszczonym miastem jest Kraków. Szacuje się, że średnia długość życia mieszkańców Krakowa jest o ponad rok krótsza niż pozostałych mieszkańców Polski.
O problemie smogu w polskich miastach i sposobach walki z nim rozmawiamy prawnikiem, dziennikarzem, wicenaczelnym portalu "Energetyka24" Jakubem Wiechem.
Panie redaktorze skąd właściwie bierze się smog w polskich miastach?
Smog, czy raczej: zanieczyszczenie powietrza, ma różne źródła. Podstawowym jest tzw. niska emisja, czyli substancje, które wprowadzane są do atmosfer na pułapie do 40 metrów, pochodzące przede wszystkim z przydomowych palenisk (wskutek złej techniki spalania lub używania słabej jakości paliwa) oraz transportu (z wydechów siników spalinowych, ze ścierania klocków hamulcowych i opon, z podnoszenia przez pojazdy pyłów leżących na drogach). Wbrew obiegowej opinii, energetyka zawodowa (czyli elektrownie) jedynie w niewielkim stopniu przyczynia się do występowania smogu.
Z racji zróżnicowania źródeł, zanieczyszczenia powietrza mają różny skład, w zależności od miejsca występowania. Najczęściej spotykanymi substancjami wchodzącymi w ich skład są pyły zawieszone (PM10, PM2,5), tlenki siarki oraz tlenki azotu.
W Polsce panuje przekonanie, że smog to zjawisko występujące w okresie jesienno-zimowym. Ile prawdy jest w tym poglądzie?
Samo zanieczyszczenie powietrza występuje całorocznie, choć w różnym natężeniu, zależnym np. od pory roku (zimą odnotowujemy gwałtowny skok zanieczyszczeń związany z sezonem grzewczym) czy warunków atmosferycznych (silny wiatr wzmagający przepływ powietrza "oczyszcza" je). Natomiast smog, czyli widoczna oznaka zanieczyszczonego powietrza, powstała (w warunkach polskich) przy połączeniu zawartych w nim substancji z wilgocią występuje praktycznie w sezonie zimowym. W sezonie letnim w największych miastach w Polsce może powstać tzw. smog Los Angeles, czyli smog fotochemiczny, mający postać brunatnej mgiełki, występującej przy dużym natężeniu ruchu ulicznego.
Jak takim razie należy walczyć ze smogiem?
Możliwych do podjęcia działań jest sporo. Największym problemem jest używanie słabej jakości paliw w nieefektywnych piecach, dlatego najpilniej władze powinny skupić się na ograniczeniu handlu np. zasiarczonym węglem i wymianie źródeł ciepła. W wielu przypadkach problemem jest też kwestia świadomości dotyczącej np. sposobów palenia w kotłach i kominkach czy spalania niektórych substancji. Tu pomóc może edukacja oraz odpowiednie sankcje karne. Takie działania już są podejmowane centralnie i przez samorządu.
Niektórzy w ramach walki ze smogiem postulują "zamykanie" wybranych obszarów miasta dla samochodów. Czy takie rozwiązanie pomaga w walce ze smogiem?
Transport jest istotnym źródłem zanieczyszczeń powietrza, natomiast byłbym ostrożny co do skuteczności tego rozwiązania na tych obszarach, gdzie np. przytłaczającą rolę odgrywa emisja z przydomowych palenisk. Warto zaznaczyć, że zakazy dotyczą zazwyczaj wyłącznie samochodów z silnikami spalinowymi, co nie rozwiązuje takich problemów transportowej emisji, jak ścieranie opon, klocków hamulcowych czy podnoszenie kurzu z dróg.
Czy rzeczywiście smog wpływa na nasze zdrowie, czy może jest to zbyt wyolbrzymione i "przesadzone"?
W skrajnych przypadkach – takich jak siarkowy smog londyński z 1952 roku – smog może bezpośrednio przyczyniać się do zgonu, uszkadzając drogi oddechowe. Ale tego typu zjawiska są rzadkie. Zazwyczaj zanieczyszczenia powietrza przyspieszają rozwój niektórych chorób oraz wpływają negatywnie na samopoczucie. Szacuje się, że zła jakość powietrza w Polsce przyczynia się do przedwczesnej śmierci ponad 40 tysięcy osób.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach walki ze smogiem oferuje dofinansowanie na wymianę nie źródła nieekologicznego źródła ciepła. Odbywa się to w ramach programu "Czyste Powietrze". Jak ocenia pan program "Czyste Powietrze"? Czy spełnia on pokładane w nim oczekiwania?
W ciągu ostatnich lat w Polsce wdrożono pierwszy tak kompleksowy i daleko idący program poprawy jakości powietrza, czyli właśnie "Czyste Powietrze". W jego ramach można otrzymać wsparcie finansowe na wymianę pieców, instalację centralnego ogrzewania, wentylację, mikroinstalację fotowoltaiczną czy ocieplenie domów oraz wymianę okien i drzwi. Na ostateczną ocenę tego programu trzeba jeszcze poczekać – walka z zanieczyszczeniem powietrza to proces kompleksowy i długofalowy – to można mieć nadzieję, że "Czyste Powietrze", w połączeniu z innymi programami (np. „Mój Prąd”) oraz działaniami samorządów odniesie tu istotny sukces.
.jpg)
.jpg)
